Dapp là gì? Ưu nhược điểm và ứng dụng của nó

Sức mạnh của ứng dụng phi tập trung (DAPPs) trên blockchain đang thay đổi cách vận hành rất nhiều lĩnh vực trong đời sống. Vậy DAPP là gì và chúng hoạt động như thế nào trên mạng blockchain? Ưu nhược điểm và ứng dụng của nó ra sao? Hãy cùng BitcoinVN News khám phá trong bài viết bên dưới!

DAPP là gì?

Ứng dụng phi tập trung (DAPP) là gì?

Ứng dụng phi tập trung, Decentralized Application, hay được gọi tắt là Dapp, là một trong những ứng dụng của công nghệ blockchain.

• Dapp có tính phi tập trung, tức không bị kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức, đơn vị nào. 
• Dapp dựa trên nền tảng công nghệ blockchain, chạy trên một mạng lưới ngang hàng peer-to-peer (P2P) thay vì một hệ thống mạng đơn lẻ trên máy tính.
• DApps thường được xây dựng trên nền tảng Ethereum. Chúng được phát triển cho nhiều mục đích khác nhau bao gồm game, tài chính và mạng xã hội.

Trong hệ thống mạng ngang hàng P2P, thông tin được phân tán liên tục giữa các chủ thể tham gia chứ không lưu trữ tập trung tại một máy chủ cố định. So với hệ thống máy chủ tập trung, một mạng P2P lớn sẽ có tốc độ và hiệu năng chậm hơn, nhưng bù lại nếu có một tập đối tượng tham gia đủ nhiều thì hiệu quả của mạng P2P sẽ được tăng mạnh.

Một số ví dụ về ứng dụng phi tập trung – DAPP

Sau khi hiểu rõ khái niệm DAPP là gì, chắc chắn bạn đang nóng lòng muốn biết liệu ứng dụng phi tập trung DAPP có thể mang lại điều gì cho bạn, đúng không?

• Ứng dụng Dapp đầu tiên không thể không kể đến, chính là Bitcoin, là cái tên đã tạo nên một “cơn đại hồng thuỷ” phát minh mới. Kể từ mốc quan trọng đó, rất nhiều ứng dụng Dapp được viết ra. 
• Blockchain của Ethereum là nền tảng phổ biến nhất để xây dựng ứng dụng phi tập trung, hỗ trợ gần 2000 Dapp cho tới thời điểm hiện tại. 

Những ứng dụng nổi bật sử dụng Ethereum Dapp bao gồm: các sàn giao dịch tiền mã hoá phi tập trung, các ứng dụng giao dịch OTC giữa các cá nhân và trò chơi điện tử. Tính năng quan trọng được Ethereum hỗ trợ đó là khả năng tạo ra hợp đồng thông minh (Smart Contract), đóng một vai trò quan trọng gần như là trụ cột của các ứng dụng phi tập trung. Crypto Kitties là một trò chơi điện tử nổi tiếng trên nền tảng blockchain Ethereum, chính là một Dapp như vậy.

• DAPP có thể truyền tải các loại thông tin, dữ liệu số, từ đó có thể áp dụng vào nhiều mục đích khác trong mọi lĩnh vực. 

Ưu – nhược điểm của DAPP là gì?

Ưu điểm

• Bảo vệ quyền riêng tư: Một trong những lợi thế lớn nhất của DAPP là khả năng bảo vệ quyền riêng tư của người dùng. Bạn không cần cung cấp thông tin cá nhân để sử dụng các chức năng của ứng dụng. Đồng thời, DAPP sử dụng hợp đồng thông minh để hoàn thành giao dịch giữa hai bên ẩn danh mà không cần phụ thuộc vào một bên trung gian nào.
• Tự do ngôn luận: Những người ủng hộ tự do ngôn luận cho rằng DAPPs có thể hỗ trợ xây dựng mạng xã hội phi tập trung để chống lại kiểm duyệt vì không có bất kì ai trên blockchain có thể xóa hoặc chặn tin nhắn.
• Đổi mới không giới hạn: Ethereum là một nền tảng linh hoạt để tạo DAPPs mới, cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết cho các nhà phát triển tập trung vào việc tìm kiếm những sự sáng tạo cho các ứng dụng kỹ thuật số. Điều này có thể cho phép triển khai nhanh chóng DAPPs trong nhiều lĩnh vực, bao gồm ngân hàng và tài chính, trò chơi, mạng xã hội và mua sắm trực tuyến.

Nhà mật mã học và khoa học máy tính người Mỹ, Nick Szabo, đã giới thiệu thuật ngữ “hợp đồng thông minh” vào năm 1996, khi còn là sinh viên cao học tại Đại học Washington.

Nhược điểm của DAPP là gì?

• Khả năng mở rộng: Mạng blockchain, nền tảng chính của DAPPs có thể bị tắc nghẽn khi lượng giao dịch tăng cao. Một ứng dụng đòi hỏi tính toán phức tạp có thể khiến mạng quá tải, ảnh hưởng đến hiệu suất và trải nghiệm người dùng.
• Giao diện thân thiện: Khác với các ứng dụng truyền thống, việc thiết kế giao diện dễ dùng cho DAPPs là một thử thách. Người dùng đã quen với sự tiện lợi và trực quan của các ứng dụng quen thuộc. Do đó, để thu hút họ chuyển sang DAPPs, các nhà phát triển cần tạo ra trải nghiệm ngang tầm, thậm chí vượt trội về tính linh hoạt và hiệu suất.
• Cập nhật và sửa lỗi: Việc thay đổi mã code của DAPPs sau khi triển khai cũng là một hạn chế. Mọi dữ liệu và mã code trên blockchain đều được công khai và khó chỉnh sửa, gây khó khăn cho việc cập nhật, bổ sung tính năng, hay sửa lỗi bảo mật. Theo Ethereum, đây là một trở ngại lớn đối với các nhà phát triển DAPPs trong quá trình vận hành và nâng cấp ứng dụng.

Sự khác biệt giữa ứng dụng tập trung và ứng dụng phi tập trung là gì?

Tính năng	Ứng dụng tập trung	Ứng dụng phi tập trung
Kiểm soát	Bởi công ty	Phi tập trung, không ai kiểm soát  hoàn toàn
Môi trường	Hệ thống máy chủ riêng lẻ	Mạng ngang hàng hoặc blockchain
Giao dịch	Qua máy chủ trung gian	Trực tiếp giữa người dùng
Bảo mật	Phụ thuộc vào công ty	Minh bạch, khó bị tấn công
Linh hoạt	Phụ thuộc vào nhà  phát triển	Cộng đồng có thể tham gia phát triển

Ứng dụng của DAPP là gì?

• Tài chính: thực hiện các giao dịch tài chính ngang hàng, trao đổi tiền tệ hay tài sản trực tiếp giữa người dùng, tiết kiệm chi phí và tăng cường tính độc lập.
• Quản lý chuỗi cung ứng: theo dõi việc vận chuyển hàng hóa, mang đến sự minh bạch và trách nhiệm cho toàn bộ hệ thống, đảm bảo hàng hóa đến tay người dùng một cách hiệu quả.
• Xác minh danh tính: Dapp hỗ trợ lưu trữ và xác minh thông tin cá nhân một cách an toàn, từ danh sách cử tri đến hồ sơ đăng ký hộ chiếu, giúp ngăn chặn gian lận và tăng cường tính bảo mật.
• Bất động sản: hỗ trợ việc mua bán bất động sản trực tiếp giữa người mua và người bán, tiết kiệm chi phí môi giới và tăng tính minh bạch trong quá trình giao dịch.
• Y tế: lưu trữ và theo dõi hồ sơ bệnh án, tạo điều kiện trao đổi thông tin giữa các chuyên gia y tế, thúc đẩy hợp tác và cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe.
• Giáo dục: tạo ra nền tảng học tập phi tập trung, cho phép học sinh và giáo viên tương tác trực tiếp, xóa bỏ rào cản địa lý và mở rộng cơ hội học tập cho mọi người.
• Mạng xã hội: các nền tảng mạng xã hội phi tập trung, nơi người dùng tự do tương tác và chia sẻ nội dung mà không phụ thuộc vào bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào.
• Dự báo thị trường: tạo ra nền tảng dự báo thị trường phi tập trung, cho phép người dùng đưa ra dự đoán về các vấn đề khác nhau và nhận phần thưởng cho những dự đoán chính xác.

Tiêu chí đánh giá 1 ứng dụng có phải là DAPP hay không

• Ứng dụng phải có mã nguồn mở, vận hành tự chủ hoàn toàn, không một tổ chức, cá nhân riêng lẻ nào chiếm giữ đa số token của nó.
• Ứng dụng phải có tính phi tập trung. Dữ liệu và các bản ghi (record) phải được lưu trên các blockchain công khai, tránh tình trạng bất kì điểm tập trung nào bị can thiệp.
• Muốn thay đổi ứng dụng phải thông qua sự đồng thuận (consensus) của người dùng.
• Phải có một hệ thống chữ kí số (digital token) để truy cập vào ứng dụng. Và đơn vị xác nhận (còn gọi là miner, máy đào) trên hệ thống sẽ được thưởng token qua hoạt động xử lí của họ.

4 dạng lừa đảo thường gặp thông DAPP

Tính phi tập trung của DAPPs khiến việc truy tìm và xử lý kẻ lừa đảo trở nên khó khăn hơn. Đó cũng chính là lý do càng ngày càng có nhiều người lợi dụng DAPP để lừa đảo. Vậy những trường lừa đảo thường gặp nhất ở DAPP là gì?

• Mô hình Ponzi: Kẻ lừa đảo trả lợi nhuận cho những người đầu tư sớm (sử dụng tiền của các nhà đầu tư mới) để tạo ảo giác về lợi nhuận lớn. Dạng lừa đảo này đã xuất hiện trên nhiều ứng dụng phi tập trung.
• ICO lừa đảo: Kẻ lừa đảo huy động tiền để phát triển một loại tiền điện tử hay DAPP mới, nhưng thực chất không có ý định xây dựng dự án nào.
• Tấn công lừa đảo (phishing): Sử dụng email hay website giả mạo để lừa người dùng cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm như mật khẩu hoặc khóa bảo mật.
• Phần mềm độc hại: Một số DAPP được sử dụng để phát tán malware hoặc virus, tấn công thiết bị của người dùng và đánh cắp dữ liệu..

Nhóm phân tích ngành DappRadar đã nêu lên một con số đáng lo ngại về DAPPs trong năm 2022: có đến 312 vụ tấn công và lỗ hổng ảnh hưởng đến các ứng dụng phi tập trung (DAPPs), dẫn đến tổng thiệt hại khoảng 48 tỷ đô la.

Lời khuyên: Người dùng cần hết sức thận trọng và tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi tương tác với bất kỳ DAPP nào.

Câu hỏi thường gặp về chủ đề: DAPP là gì?

Việc phát triển DAPP có tác động đến giá của Bitcoin hoặc Ethereum hay không?

Câu trả lời là không chắc chắn. Việc phát triển ứng dụng phi tập trung, một mặt làm tăng nhu cầu sử dụng tiền mã hoá trong thực tế, làm cho giá tăng. Nhưng đồng thời áp lực tạo ra trên hệ thống Dapp làm chậm các giao dịch và có thể ảnh hưởng ngược lại giá cả.

• Đối với Bitcoin: bởi vì hạn chế về khả năng thực hiện Dapp trên hệ thống của đồng tiền số này, dường như sẽ không có đủ nhiều Dapp có thể làm chậm hệ thống hay giao dịch. 
• Với Ethereum:  rất nhiều ứng dụng phi tập trung sử dụng nền tảng blockchain của ETH. Tiềm năng ứng dụng của hợp đồng thông minh (một loại Dapp) là rất lớn. Cho nên nếu có quá nhiều nhu cầu vận hành Dapp trên mạng lưới của Ethereum có thể ảnh hưởng đến giá đồng tiền mã hoá này.

Ứng dụng phi tập trung trên Ethereum là gì?

Ethereum DAPPs là các ứng dụng phi tập trung hoạt động trên nền tảng Ethereum, sử dụng mạng lưới máy tính phân tán của blockchain thay vì máy chủ riêng của một công ty.

X, Facebook, Instagram… có phải là ứng dụng phi tập trung không?

Không! Tất cả đều là ứng dụng tập trung, nghĩa là chúng được sở hữu và điều hành bởi các công ty cụ thể. Ngân hàng và các tổ chức tài chính cũng sử dụng ứng dụng tập trung để cung cấp cho khách hàng quyền truy cập trực tuyến vào tài khoản của họ.

Ngược lại, Peepeth – một mạng xã hội thay thế cho X, và Cryptokitties, một trò chơi mua bán mèo ảo, đều là ví dụ về ứng dụng phi tập trung hoạt động trên blockchain mà không phụ thuộc vào cá nhân hoặc tổ chức. MakerDAO là một DAPP trong lĩnh vực tài chính, cung cấp dịch vụ tín dụng phi tập trung, cho phép người dùng vay tiền điện tử dựa trên tài sản thế chấp.

Tạm kết

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ khái niệm DAPP là gì và các ưu nhược điểm cũng như ứng dụng không giới hạn của nó. Chúng có thể giải quyết rất nhiều bài toán trên thực tế, trong các lĩnh vực ngành nghề khác nhau: Xác nhận thông tin cá nhân, quản lí nguồn cung hàng, giao nhận thức ăn, dịch vụ giải trí đa phương tiện… Có thể nói, Dapp cùng với tiền mã hoá sẽ còn tạo ra nhiều đột phá lớn hơn nữa nếu được ứng dụng rộng rãi.

Nguồn: Investopia