Bitcoin: Chống lại sự sụp đổ

(Đây là bản dịch tiếng Việt thực hiện bởi BVNews, bài viết gốc có tên “Bitcoin is Antifragile” được đăng trên unchained-capital.com)

Nếu có một điều chắc chắn, đó chính là bitcoin đang nhún nhường. Nó khá là khiêm tốn trước tất cả mọi người. Một số người nhận ra điều đó sớm hơn những người khác, nhưng tất cả mọi người cuối cùng rồi cũng sẽ nhận ra. Những cá nhân mà bạn tôn trọng có thể đã từng gọi bitcoin là trò lừa đảo hoặc so sánh nó với thuốc diệt chuột nhưng việc tất cả sẽ phải thức tỉnh vì Bitcoin chỉ là vấn đề thời gian.

Đối với hầu hết mọi người lần đầu tiên biết đến bitcoin thì tình hình thực tế hiện tại là bối cảnh rất thích hợp để đánh giá về nó , ngay cả đối với những nhà tài chính được tôn kính nhất trong thời đại của chúng ta. Bitcoin có giống như cổ phiếu, trái phiếu,một  công ty khởi nghiệp công nghệ, internet hay chỉ đơn thuần là một phần trong trí tưởng tượng của mọi người? Thoạt nhìn, phải thừa nhận rằng bitcoin có rất ít ý nghĩa. Nhiều người tin rằng nó là một ảo giác tập thể lớn. Ở đây chúng ta có hai vấn đề cơ bản.

Hầu như tất cả mọi người đều rất thiếu cơ sở để đánh giá bitcoin vì chưa bao giờ có bất kỳ thứ gì giống với nó từng xuất hiện, và rất ít người, trước bitcoin, đã từng xem xét một cách có ý thức tiền là gì. Mỗi ngày, mọi người đánh giá xem có nên đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu hay bất động sản hay không, hay mua nhà hay xe hơi, hay mua một món hàng tiêu dùng nào đó, hay ngược lại, có nên tiết kiệm hay không? Mặc dù có những ngoại lệ đối với mọi quy tắc, nhưng trên thực tế, mọi người đều không được yêu cầu để đánh giá bitcoin vì nó không phù hợp với bất kỳ khuôn khổ tinh thần nào giống trước đây. Nó giống như hỏi một người không có khái niệm toán học 2 + 2 bằng mấy. Điều đó có thể hiển nhiên với những người biết toán, nhưng nếu không, điều đó chẳng liên quan gì hết. Để làm cho nó thậm chí còn khó khăn hơn, bitcoin là một ứng dụng trừu tượng và cho đến nay không phải là một hiện tượng hữu hình, nó giống như khi ta nhìn chằm chằm vào một vực thẳm. Bitcoin vừa khó nhìn thấy vừa không thể bị phát hiện một khi được nhận biết. Nhưng thường thì con đường để đi từ đầu này đến đầu kia là một cuộc hành trình dài, nơi mà điều không thể biến thành có thể, sau đó có thể xảy ra và cuối cùng là không thể tránh khỏi.

Cuối cùng, một số hợp âm được vang lên và những dấu chấm được kết nối lại. Khi sương mù bắt đầu tan ra, vẫn có ý kiến ​​cho rằng, mặc dù có thể thực hiện được bitcoin, nhưng nó chắc chắn có mức độ rủi ro cao và nhiều khả năng thất bại hơn là thành công. Nó được cho là vốn dĩ rất mong manh và đầy rủi ro. Nhiều người tin rằng bitcoin có thể biến mất nhanh chóng khi nó xuất hiện trên thị trường. Ở phần đầu của cuộc hành trình, nó dường như đang sống ở đâu đó giữa một phát súng dài đầy tham vọng và chỉ như một viên đạn bạc không xác định trước sự sụp đổ hoàn toàn của mình. Bitcoin là một điều mới lạ và được coi là chưa từng được thử nghiệm và chứng minh.

Ra mắt vào năm 2009, bitcoin trông có vẻ thiếu tính ổn định lâu dài. Nó vẫn chưa được tung ra đúng thời điểm. Nhưng mặt khác, bitcoin đã tồn tại được 12 năm và có tổng sức mua (hoặc giá trị) lên đến 180 tỷ đô la. 12 năm lịch sử hoạt động và hàng trăm tỷ đô la giá trị có thể vẫn chỉ là một công ty mới nổi, nhưng nó vẫn chưa được kiểm chứng và chưa được chứng minh. Thay vào đó, nó đang phát triển mạnh trong tự nhiên mà không có bất kỳ sự điều phối trung tâm nào và chính sự thiếu điều phối trung tâm là mạch máu vận hành của Bitcoin. Phân quyền không chỉ cho phép bitcoin hoạt động mà còn là nguyên nhân khiến nó tăng cường sức mạnh thay vì chùn bước khi bị căng thẳng.

Bitcoin đó thực chất là kỹ thuật số và được cung cấp bởi các máy tính chạy phần mềm có khả năng bị tắt nguồn, điều này tạo ra ấn tượng mặc định rằng bitcoin vốn dĩ rất mong manh. Hình ảnh tiêu biểu của một mạng máy tính bị rút phích cắm tạo ra cảm giác sai lầm rằng một ngày nào đó và đột nhiên, bằng cách nào đó bitcoin với tư cách là cả một hệ thống có thể ngừng tồn tại vì một lí do nào đó. Bitcoin tồn tại ở mọi nơi và cũng không ở đâu cả, rằng nó không bị ai kiểm soát, rằng bất kỳ ai cũng có khả năng chạy phần mềm mã nguồn mở từ bất cứ đâu và hàng trăm nghìn người làm, dựa vào hàng chục triệu máy tính (và ngày càng tăng) mang lại cho bitcoin sự tồn tại vĩnh viễn. Không có một điểm thất bại nào, bitcoin thực tế không thể dừng lại vì nó không thể kiểm soát và nó là một hệ thống động chỉ trở nên dư thừa hơn và phi tập trung hơn theo thời gian và với sự gia tăng của tính áp dụng. Tóm lại, bitcoin tồn tại lâu dài hơn là rủi ro vì nó là một hệ thống mang tính chống phân mảnh. Một ý tưởng được phổ biến bởi Nassim Taleb, tính chống phân mảnh mô tả các hệ thống hoặc hiện tượng đạt được sức mạnh từ sự rối loạn, đó là bitcoin đối với giá trị cốt lõi của nó. Không có viên đạn bạc nàocó thể  giết chết bitcoin; không có đối thủ cạnh tranh nào có thể vượt qua nó một cách kỳ diệu; không có chính phủ nào có thể đóng cửa nó. Nhưng nó không dừng lại ở đó; mỗi vector tấn công và cú sốc đối với hệ thống thực sự chỉ  khiến bitcoin trở nên mạnh hơn.

“Một số thứ được hưởng lợi từ những cú sốc; chúng phát triển và phát triển khi tiếp xúc với các yếu tố biến động, ngẫu nhiên, rối loạn, căng thẳng và thích phiêu lưu, mạo hiểm và không chắc chắn. Tuy nhiên, bất chấp tính phổ biến của hiện tượng, không có từ ngữ nào dành cho điều ngược lại chính xác với mong manh. Hãy để chúng tôi gọi nó là sự chống phân mảnh. Khả năng chống phân mảnh không nằm ngoài khả năng phục hồi hoặc mạnh mẽ. Sự kiên cường chống lại những cú sốc và vẫn như cũ; tính chống phân mảnh trở nên tốt hơn. Tính chất này đằng sau mọi thứ đã thay đổi theo thời gian: sự tiến hóa, văn hóa, ý tưởng, cuộc cách mạng, hệ thống chính trị, đổi mới công nghệ, thành công về văn hóa và kinh tế, sự tồn tại của công ty, công thức nấu ăn ngon (ví dụ, súp gà hoặc bánh tartare với một giọt cognac), sự trỗi dậy của các thành phố, nền văn hóa, hệ thống luật pháp, rừng xích đạo, sự kháng thuốc của vi khuẩn… thậm chí là sự tồn tại của chính chúng ta như một loài trên hành tinh này. Và tính chống phân mảnh xác định ranh giới giữa những gì đang sống và hữu cơ (hoặc phức tạp), chẳng hạn như cơ thể con người và những gì trơ, chẳng hạn như một vật thể vật lý như kim bấm trên bàn làm việc của bạn. […] Sự chống phân mảnh yêu thích sự ngẫu nhiên và không chắc chắn, điều này cũng có nghĩa quan trọng là thích sai sót, một loại lỗi nhất định. ” – Nassim Taleb cho biết về Chống phân mảnh.

Bitcoin là một hệ thống thích ứng và phát triển; nó không hề đứng yên. Không ai kiểm soát mạng và không có nhà lãnh đạo nào có khả năng thực hiện các thay đổi trên mạng. Nó được phân cấp ở mọi lớp và kết quả là nó đã được chứng minh là miễn nhiễm với bất kỳ loại tấn công nào. Tuy nhiên, nó không chỉ miễn nhiễm với các cuộc tấn công hoặc lỗi, bitcoin thực sự trở nên mạnh hơn khi: 

i) các lực lượng bên ngoài cố gắng tác động hoặc kiểm soát mạng lưới; 

ii) khi các cá nhân trong mạng mắc lỗi; và, 

iii) như một chức năng của sự biến động của nó, thường được coi là một hạn chế, nếu không muốn nói là nghiêm trọng, sai sót. 

Khi bitcoin sống sót sau các cú sốc và khi các cá nhân học hỏi từ các lỗi và thích ứng với sự biến động của nó, bitcoin trở nên đáng tin cậy hơn; việc chứng minh khả năng phục hồi và khả năng miễn nhiễm của nó khiến niềm tin được củng cố trong cộng đồng, điều này làm tăng sự chấp nhận và làm cho bitcoin có khả năng chống lại các cuộc tấn công trong tương lai hoặc các lỗi cá nhân khác. Đó là một vòng phản hồi tích cực mang tính tự củng cố. Với mọi nỗ lực không thành công trong việc kiểm soát hoặc cưỡng chế mạng, giao thức bitcoin sẽ cứng rắn hơn và sự tự tin lại tăng lên. Mỗi khi bitcoin không chết, chính sự kiện đó sẽ thúc đẩy bitcoin tiến lên và ở trạng thái cơ bản mạnh hơn những gì đã tồn tại trước đây.

Mỗi cú sốc  từ bên ngoài đối với mạng lưới cung cấp các bài học khiến cho bitcoin thích ứng theo cách tự phát, điều này chỉ có thể là đặc tính của một hệ thống phi tập trung. Bởi vì bitcoin được phân cấp và vì nó ngày càng trở nên phi tập trung như một chức năng của thời gian (và sự chấp nhận), không chỉ không có điểm lỗi duy nhất, mà mức độ dự phòng ngày càng tăng đảm bảo rằng mạng tồn tại và củng cố nó chống lại các cuộc tấn công trong tương lai. Ở đây có mối tương quan thuận giữa thời gian và mức độ phân cấp mạng. Tương tự, có mối tương quan thuận giữa mức độ phi tập trung và khả năng của mạng để chống lại các cuộc tấn công ghê gớm hơn. Về cơ bản, khi mạng trở nên phi tập trung hơn theo thời gian, nó cũng sẽ tăng khả năng chống lại các mối đe dọa mà nó có thể không có khả năng tồn tại ở các trạng thái trước đó.

Bên cạnh đó, mỗi lỗi trong hệ thống được tách biệt với các bên có trách nhiệm và khi bitcoin phát triển, mỗi điểm lỗi tiềm ẩn trở nên ít quan trọng hơn đối với hoạt động bình thường của mạng nói chung. Các điểm yếu trong mạng được hy sinh và hệ thống sẽ mạnh lên về tổng thể. Toàn bộ quá trình được thực hiện hiệu quả hơn bởi vì nó không phải là một quyết định có tính ý thức. Nó chỉ đơn giản là cấu trúc của kiến ​​trúc hệ thống. Không ai chọn người thắng và người thua. Phi tập trung giúp loại bỏ rủi ro đạo đức và đồng thời đảm bảo sự tồn tại của hệ thống. Tại mọi thời điểm, người tham gia mạng phải chịu trách nhiệm tối đa về lỗi của mình. Không có gói cứu trợ nào. Khuyến khích và trách nhiệm giải trình tối ưu hóa cho sự đổi mới và tự nhiên hướng đến kết quả tổng thể tốt hơn một cách nhất quán. Nó không loại bỏ lỗi, nhưng nó đảm bảo rằng các lỗi đều có hiệu quả, vì thực tế tồn tại đơn thuần cho phép toàn bộ mạng có cơ hội thích ứng với các mối đe dọa xung quanh và loại bỏ chúng. Cho dù sinh ra từ các cú sốc ngoại sinh hay lỗi nội bộ, bitcoin ăn vào rối loạn, tác nhân gây căng thẳng, biến động và ngẫu nhiên, gọi chung là dấu hiệu của một hệ thống chống phân mảnh.

Lợi ích của bitcoin từ rối loạn

Sự thiếu trật tự xã hội trong bitcoin có thể là tài sản lớn nhất của nó. Không có giám đốc điều hành của bitcoin cũng như không có cơ quan quản lý tập trung nào kiểm soát nó. Không có cá nhân hoặc tổ chức nào để lôi kéo trước Quốc hội, dù để trả lời câu hỏi hay yêu cầu hành động. Trên thực tế, không có Quốc hội hoặc cơ quan lập pháp nào có bất kỳ ảnh hưởng nào đối với bitcoin, ưu đãi hay cách khác. Nó không có nghĩa là bất kỳ cá nhân hoặc công ty nào không bị ảnh hưởng từ bitcoin; nó cũng không ngăn bất kỳ quốc gia nào cố gắng điều chỉnh (hoặc cấm) bitcoin, nhưng sự rối loạn này cách ly chính bitcoin khỏi các mối đe dọa bên ngoài. Trong khi Libra của Facebook về cơ bản bị cản trở như một loại tiền tệ vì những lý do không phụ thuộc vào ảnh hưởng của chính phủ, CEO và các giám đốc điều hành hàng đầu khác đã nhanh chóng bị đưa ra trước Quốc hội ngay sau khi tuyên bố trả lời các câu hỏi và với các nhà lập pháp chủ chốt yêu cầu dự án bị trì hoãn, nếu không bị loại bỏ, vì lo ngại về “an ninh quốc gia” và các vấn đề pháp lý khác. Không phải là các CEO và công ty không thể cùng tồn tại với chính phủ; thay vào đó, chính sự tồn tại đơn thuần tạo ra ảnh hưởng không bao giờ có đối với bitcoin ở cấp độ giao thức và sự thiếu vắng đó cho phép bitcoin tồn tại như một loại tiền tệ.

Không có đối tác trung tâm kiểm soát mạng, bitcoin hoạt động trên cơ sở phi tập trung và ở trạng thái loại bỏ nhu cầu và sự phụ thuộc vào sự tin tưởng. Kiến trúc phân tán của nó làm giảm bề mặt tấn công của mạng bằng cách loại bỏ các điểm lỗi trung tâm có thể khiến hệ thống gặp rủi ro nghiêm trọng. Bằng cách được xây dựng trên nền tảng của sự rối loạn xã hội và chỉ khi không có sự kiểm soát, bitcoin mới có thể hoạt động trên cơ sở an toàn. Nó hoàn toàn ngược lại với mô hình ngân hàng trung ương dựa trên niềm tin. Bitcoin là một hệ thống tiền tệ được xây dựng trên cơ chế đồng thuận thị trường, thay vì kiểm soát tập trung. Có một số quy tắc đồng thuận nhất định chi phối mạng.Mỗi người tham gia tự nguyện chọn tham gia và mọi người có thể xác minh (và thực thi) một cách độc lập rằng các quy tắc đang được tuân thủ. Nếu bất kỳ người tham gia thị trường nào thay đổi quy tắc không phù hợp với phần còn lại của mạng, người tham gia đó sẽ không có được sự đồng thuận. Các quy tắc đồng thuận mạng cuối cùng xác định đâu là bitcoin và bởi vì mỗi người tham gia có khả năng thực thi các quy tắc một cách độc lập, nên chức năng tổng hợp của việc thực thi trên cơ sở phi tập trung đảm bảo sẽ chỉ có 21 triệu bitcoin. Bằng cách loại bỏ sự tin tưởng vào các đối tác tập trung, tất cả những người tham gia mạng có thể dựa vào và cuối cùng tin tưởng rằng chính sách tiền tệ là an toàn và nó sẽ không bị thay đổi tùy ý. Nó có vẻ như là một nghịch lý nhưng lại hoàn toàn hợp lý. Hệ thống được tin cậy bởi vì nó là không đáng tin cậy và nó sẽ không đáng tin cậy nếu không có mức độ rối loạn xã hội cao. Cuối cùng, một trật tự tự phát xuất hiện khỏi sự rối loạn và mạnh lên khi mỗi cú sốc của hệ thống ngoại sinh được hấp thụ.

 

Ví dụ, vào năm 2017, đã có một cuộc nội chiến nổ ra về bitcoin. Nhiều công ty lớn nhất cung cấp dịch vụ lưu trữ và trao đổi bitcoin phù hợp với các công ty khai thác bitcoin lớn đã kiểm soát hơn 85% công suất khai thác của mạng trong nỗ lực buộc thay đổi các quy tắc đồng thuận. Nhóm các nhà môi giới quyền lực này muốn tăng gấp đôi kích thước khối bitcoin như một phương tiện để tăng khả năng giao dịch của mạng. Tuy nhiên, việc tăng kích thước khối sẽ yêu cầu thay đổi các quy tắc đồng thuận mạng, quy tắc này sẽ chia tách (hoặc phân tách cứng) mạng. Là một phần của “thỏa thuận” đã thương lượng, nhóm đã đề xuất kích hoạt một nâng cấp mạng quan trọng (được gọi là Segwit – một nâng cấp sẽ không thay đổi các quy tắc đồng thuận) đồng thời kích thước khối sẽ được tăng gấp đôi (điều này sẽ thay đổi quy tắc đồng thuận). Với hầu hết tất cả các nhà cung cấp dịch vụ lớn và các công ty khai thác, các kế hoạch đã được thiết lập để thực hiện các thay đổi. Tuy nhiên, một vấn đề nan giải đã được đưa ra khi một nỗ lực do người dùng dẫn dắt đã thúc đẩy việc kích hoạt nâng cấp mạng Segwit mà không thay đổi các quy tắc đồng thuận của mạng và không tăng kích thước khối (đọc thêm tại đây). Nỗ lực thay đổi các quy tắc đồng thuận của mạng đã thất bại thảm hại và bitcoin vẫn tiến về phía trước mà không bị xáo trộn. Trên thực tế, thường không thể biết được liệu bitcoin có chống lại các mối đe dọa khác nhau hay không cho đến khi các mối đe dọa xuất hiện. Trong trường hợp này, chính sự rối loạn đã ngăn cản các lực lượng phối hợp tác động đến mạng lưới và đồng thời, mọi người đều biết được mức độ mà bitcoin có khả năng chống lại sự kiểm duyệt, điều này càng củng cố cho mạng lưới bền vững hơn.

Phần lớn tất cả những người tham gia (đương nhiên với các ưu tiên cạnh tranh) có thể thay đổi các quy tắc đồng thuận của mạng. Nó không phải là một cuộc tranh luận về kích thước của khối hoặc khả năng giao dịch. Điều đang bị đe dọa là liệu bitcoin có đủ phân cấp để ngăn chặn các lực lượng bên ngoài và mạnh mẽ ảnh hưởng đến mạng và thay đổi các quy tắc đồng thuận hay không. Có thể thấy đó là một con dốc khá trơn trượt. Nếu bitcoin dễ bị chi phối bởi một số công ty tập trung và các thợ đào thì bitcoin đã có thể được kiểm duyệt. Và nếu bitcoin được kiểm duyệt, thì mọi sự đặt cược sẽ không còn. Không có cơ sở hợp lý nào để tin rằng các thay đổi khác trong tương lai sẽ không bị ép buộc và cuối cùng nó sẽ làm suy giảm độ tin cậy của nguồn cung cố định 21 triệu bitcoin.

Những người chơi quyền lực nhất trong bitcoin cũng không thể ảnh hưởng đến mạng lưới đã củng cố khả năng tồn tại của nó và điều đó chỉ có thể xảy ra do sự rối loạn vốn có của hệ thống. Không thể thông đồng hoặc cấu kết mạng lưới vì tính phân quyền. Và nó không chỉ cho thấy bitcoin có khả năng phục hồi, bản thân thất bại còn khiến mạng lưới trở nên mạnh mẽ hơn. Nó đã giáo dục toàn bộ mạng lưới về tầm quan trọng của khả năng chống kiểm duyệt và chứng minh bitcoin đã trở nên không thể bị thay đổi như thế nào. Nó cũng cho thấy hành vi trong tương lai vì chi phí kinh tế và hậu quả là cả thực tế và lâu dài. Các nguồn lực để hỗ trợ nỗ lực đã biến thành chi phí chìm, danh tiếng bị tổn hại và các giao dịch tốn kém được thực hiện. Tất cả đã nói, niềm tin vào bitcoin tăng lên do tính năng của những lần nỗ lực thất bại trong việc kiểm soát mạng và sự tự tin đó là hoàn toàn có cơ sở. Nó ngăn cản những nỗ lực trong tương lai nhằm kiểm soát mạng và thúc đẩy việc áp dụng. Việc tăng cường áp dụng sẽ một lần nữa phân cấp mạng lưới hơn, khiến nó thậm chí còn có khả năng chống lại sự kiểm duyệt và ảnh hưởng từ bên ngoài. Nó có vẻ giống như sự hỗn loạn, nhưng thực sự, rối loạn xã hội đã và sẽ tiếp tục là một tài sản bảo vệ mạng lưới bitcoin khỏi sự thay đổi không mong muốn mà không thể đoán trước được.

Bitcoin hưởng lợi từ các tác nhân gây ảnh hưởng

Nỗ lực tác động đến các quy tắc đồng thuận của mạng có thể là tác nhân gây áp lực nghiêm trọng nhất, vì chính những quy tắc này là nền tảng cho toàn bộ hệ thống và tạo ra trật tự khỏi rối loạn. Nhưng bitcoin luôn tiếp xúc với vô số các yếu tố ảnh hưởng nhỏ hơn và tương tự như vậy để củng cố toàn bộ mạng theo thời gian. Có nhiều tác nhân khác nhau, nhưng vì bitcoin tiếp xúc với các yếu tố trên cơ sở nhất quán và đa dạng, nó buộc mạng phải liên tục thích ứng và phát triển đồng thời xây dựng hệ thống miễn nhiễm của nó từ bên ngoài vào bên trong.

 

Các loại tác nhân	Ví dụ	Tác động / Kết quả
Quy tắc đồng thuận	– Nội chiến Segwit2x    – Một đợt hard-fork Bitcoin Cash	– bitcoin chứng tỏ nó chống lại sự kiểm duyệt – Bitcoin thắng và mạnh mẽ hơn
Hành động của chính phủ	–Ngân hàng trung ương Ấn Độ cấm các ngân hàng trong nước phục vụ các công ty liên quan đến Bitcoin   – Trung Quốc kìm hãm các hoạt động trao đổi và khai thác – Đại diện Quốc hội Hoa Kỳ kêu gọi các lệnh cấm hoặc hạn chế   – Địa chỉ bitcoin được đưa vào danh sách OFAC	– Mang lưới tiếp tục hoạt động không gián đoạn – mạng lưới thích nghi và miễn nhiễm với những mối đe dọa. – Bitcoin thắng và mạnh mẽ hơn
Các giao thức cạnh tranh	– Bitcoin hard fork và sao chép   – Máy tính trên thế giới   – Utility Tokens   – Các Stablecoins   – Đồng Libra của Facebook	– Thất bại của những loại tiền tệ điện tử cạnh tranh – Bitcoin vẫn thống trị – Thử nghiệm thị trường cho kết quả. – Bitcoin thắng và mạnh mẽ hơn.
Lỗi của công ty hoặc nhà cung cấp dịch vụ	– Mt. Gox hack –Trộm bitcoin   – Bitfinex hack – Trộm bitcoin   – Binance hack – Trộm bitcoin   – BlockFi hack – trộm thông tin cá nhân   – Lỗ hổng ví phần cứng	– Lỗi thuộc sở hữu của các bên có trách nhiệm–Không có gói cứu trợ – Trách nhiệm giải trình loại bỏ rủi ro đạo đức – Các công ty thích nghi hoặc thất bại – Bitcoin chiến thắng, mạnh lên
Lỗi người dùng cá nhận	– Tài khoản trao đổi cá nhân bị tấn công   – Tài khoản bị đóng băng hoặc chấm dứt   – Hoán đổi SIM   – Ví bitcoin bị mất hoặc bị đánh cắp   – Quên mật khẩu vào khóa cá nhân   – Phần mềm mở rộng trình duyệt độc hại hoặc phần mềm độc hại	– Lỗi thuộc sở hữu của các bên có trách nhiệm– Không có gói cứu trợ – Trách nhiệm giải trình loại bỏ rủi ro đạo đức – Cá nhân thích nghi hoặc mất tiền – Bitcoin chiến thắng, mạnh lên

 

Mỗi lần trải qua một đợt ảnh hưởng sẽ làm mạng bitcoin mạnh mẽ hơn và thường vì những lý do khác nhau. Bất cứ khi nào các chính phủ thực hiện hành động nhằm cấm bitcoin hoặc hạn chế việc sử dụng bitcoin, mạng lưới này vẫn tiếp tục hoạt động bình thường. Trung Quốc và Ấn Độ, những quốc gia có tổng dân số 2,7 tỷ người, đều đã có những hành động quan trọng nhằn hạn chế sự phổ biến của bitcoin. Mặc dù vậy, toàn bộ mạng lưới vẫn tiếp tục hoạt động mà không hề có sai sót và bitcoin vẫn tiếp tục được sử dụng ở cả hai quốc gia này. Sau khi RBI (Ngân hàng Trung ương Ấn Độ) hạn chế khả năng các ngân hàng cung cấp dịch vụ bitcoin hoặc các công ty liên quan đến tiền điện tử, Tòa án tối cao ở Ấn Độ cuối cùng đã phản biện lại lệnh cấm là vi hiến. Nó thiết lập tiền lệ theo nhiều cách. Thứ nhất, rằng ngân hàng trung ương đã bị kiểm soát quá mức; thứ hai, lệnh cấm cuối cùng đã không thành công khi mọi người tiếp tục tìm cách truy cập bitcoin; và thứ ba, rằng bất chấp những hành động này, mạng lưới này vẫn không bị gián đoạn.

Cá biệt hơn, Trung Quốc đã thực hiện các biện pháp hạn chế khả năng của các sàn giao dịch nơi tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch bitcoin và bày tỏ sự cân nhắc đến việc loại bỏ hoàn toàn hoạt động khai thác bitcoin. Tương tự như ở Ấn Độ, mọi người vẫn tiếp tục sử dụng bitcoin ở Trung Quốc và mạng lưới bitcoin vẫn không hề nao núng. Đương nhiên, khi quy định của chính phủ ở Trung Quốc trở nên hạn chế hơn, các thợ đào đã bắt đầu hướng đến các khu vực pháp lý ổn định hơn. Hoạt động khai thác bitcoin ở Hoa Kỳ (trong số các khu vực khác) tiếp tục phát triển và Peter Thiel gần đây đã hỗ trợ một công ty khởi nghiệp đang xây dựng các hoạt động khai thác ở miền Tây bang Texas. Bất kể mối đe dọa nào, bitcoin vẫn tiếp tục tồn tại đứng ngoài sự can thiệp ngoài các quốc gia (và chính phủ). Mạng lưới này thích ứng với các rủi ro pháp lý và tiếp tục hoạt động mà không hề bị gián đoạn. Khi những người tham gia mạng chứng kiến những nỗ lực thất bại trong việc kìm hãm sự phát triển của bitcoin và nhận ra ​​cách nó thích ứng rằng bitcoin không chỉ đơn thuần là đứng yên chịu trận; nó thực sự trở nên linh hoạt hơn thông qua quá trình này bằng cách định tuyến xung quanh và miễn nhiễm với mỗi mối đe dọa đi qua.

Cũng có loại tác nhân hoàn toàn khác xuất hiện dưới dạng các loại tiền điện tử cạnh tranh. Kể từ khi bitcoin ra mắt vào năm 2009, đã có không ít hơn một nghìn loại tiền kỹ thuật số cạnh tranh với nó. Mặc dù thường xuyên (nhưng không phải lúc nào cũng) tán thành các mục đích và “trường hợp sử dụng” khác nhau, nhưng trong thực tế, mọi mục đích đều hướng đến cạnh tranh trực tiếp với bitcoin như một loại tiền tệ. Trong nhiều trường hợp thực tế, những người sáng tạo đã chỉ ra những sai sót đã nhận thấy trong bitcoin và cách một giao thức cạnh tranh cụ thể dự định cải thiện những “hạn chế” của nó. Bất chấp hàng nghìn đối thủ cạnh tranh, bitcoin vẫn chiếm ~ 70% tổng số tiền điện tử về giá trị thị trường và khi được điều chỉnh theo tính thanh khoản, ước tính gần hơn với ~ 90%. Trong khi một loại tiền tệ chiếm 70% đến 90% giá trị tùy thuộc vào số liệu, hàng nghìn loại tiền điện tử cạnh tranh khác chỉ chiếm 10% đến 30%. Đó là thị trường phân biệt giữa bitcoin và phần còn lại trong lĩnh vực này. Cạnh tranh vốn có lợi cho bitcoin. Không chỉ thất bại trong nỗ lực tạo ra một đồng bitcoin tốt hơn, những thất bại lặp đi lặp lại thực sự quá rõ ràng để cho những người tham gia thị trường rằng có một cái nhìn hòng phân biệt bitcoin với phần còn lại trong lĩnh vực tiền số. Ngay cả khi có cái gì mới mà không đươc hiển thị rõ ràng thì thị trường cũng cung cấp những thông tin hữu ích. Bitcoin không những chịu được sự cạnh tranh mạnh mẽ; nó còn đánh bại các đối thủ cạnh tranh. Mặc dù bitcoin không thể bị sao chép, nhưng thực tế nó khá dễ dàng có thể học theo thông qua các chức năng thị trường và các bài kiểm tra thị trường hơn bất kỳ lý do và logic nào. Thông qua những kinh nghiệm từ thất bại của các loại tiền tệ cạnh tranh, bitcoin tích lũy được nhiều vốn nhân lực hơn và mạng lưới phát triển mạnh mẽ hơn chính là kết quả trực tiếp thu được từ cạnh tranh. Nếu bitcoin chưa bao giờ được thử nghiệm hoặc thử thách, nó sẽ không có cơ hội được hưởng lợi từ áp lực. Chính vì nó thường xuyên được thử thách thông qua cạnh tranh đã tạo ra một mạng lưới linh hoạt hơn với một cơ sở mang tính chủ sở hữu lớn hơn.

Trong khi các yếu tố tiếp xúc với mạng từ các mối đe dọa bên ngoài tạo ra ngoại tác tích cực, bitcoin cũng được hưởng lợi từ các tác nhân gây ảnh hưởng thường xuyên và nhất quán hơn từ bên trong chính mạng lưới của mình, thường phát sinh dưới dạng các cuộc tấn công độc hại hoặc lỗi không chủ ý. Các cuộc tấn công nhằm vào những người tham gia nội mạng, dù là công ty hay cá nhân, trên thực tế đều xảy ra liên tục. Mỗi người tham gia chịu trách nhiệm tối đa và độc lập về bảo mật cho việc nắm giữ bitcoin của họ, cho dù chọn tin tưởng bên thứ ba hay trực tiếp đảm nhận trách nhiệm đó. Nhiều sàn giao dịch lớn nhất trên thế giới đã bị tấn công khi có nhiều cá nhân trong mạng. Đối với những người chưa sở hữu thì mối đe dọa luôn tồn tại. Khi người tham gia bị xâm phạm, bị tấn công hoặc bị hạn chế quyền truy cập vào bitcoin, điều đó không ảnh hưởng đến hoạt động của mạng, nhưng giống như tất cả các yếu tố tác động khác, các đợt tấn công trực tiếp khiến mạng thích nghi và trở nên mạnh hơn.

Với nhiều trao đổi thất bại nghiêm trọng, những người tham gia thị trường ngày càng chuyển sang việc tự nhận trách nhiệm nắm giữ bitcoin của riêng họ, độc lập với các nhà cung cấp dịch vụ bên thứ ba. Điều này cũng đúng đối với các tài khoản cá nhân tại các sàn giao dịch bị tấn công. Không giống nhau, vì các mối đe dọa được xác định đối với những người bảo mật bitcoin của riêng họ, các ví an toàn hơn được phát triển và người dùng lựa chọn các cách an toàn hơn để bảo mật bitcoin của họ bằng cách giảm hoặc loại bỏ các điểm lỗi đơn lẻ. Đó là một sự tiến hóa không ngừng sinh ra từ thực tế rằng các tác nhân cạnh tranh tồn tại ở khắp mọi nơi. Mạng không có bất kỳ lỗi nghiêm trọng nào bởi vì toàn bộ mạng lặp đi lặp lại qua quá trình thử và sai liên tục, với sự cạnh tranh tự do và cơ hội từ thị trường vô tận đã khuyến khích thúc đẩy sự đổi mới ra đời. Và với mỗi lần thất bại, mọi người đều phải tự chịu trách nhiệm cho tài sản của mình. Cấu trúc này khuyến khích mọi người liên tục tìm ra những cách tốt hơn để đảm bảo bitcoin được an toàn. Thông qua quá trình đối phó các yếu tố này, mạng lưới tăng cường một cách tự nhiên và khỏe khoắn.

Bitcoin hưởng lợi từ sự biến động

Tương tự như lợi ích được sinh ra từ các tác nhân ảnh hưởng nhất quán, đặc tính dễ biến mất xây dựng hệ miễn dịch cho hệ thống một cách hữu hình. Mặc dù nó hay bị phàn nàn là một lỗ hổng nghiêm trọng, nhưng tính bất ổn thực sự là một tính năng chứ không phải là lỗi. Sự biến động là sự khám phá giá cả và trong bitcoin, nó diễn ra không ngừng và không bị gián đoạn. Không có hoạt động thị trường nào của Fed để giải cứu các nhà đầu tư, cũng như không có thiết bị ngắt mạch. Mọi người đều chịu trách nhiệm riêng trong việc quản lý sự biến động và nếu bị bắt sẽ không ai ở đó để cung cấp các gói cứu trợ. Do không có gói cứu trợ, rủi ro đạo đức được loại bỏ hoàn toàn trên toàn mạng. Bitcoin có thể dễ bay hơi, nhưng trong một thế giới không có các gói cứu trợ, chức năng thị trường phát hiện giá chính xác hơn nhiều vì nó không thể bị thao túng trực tiếp bởi các thế lực  bên ngoài. Nó giống như một đứa trẻ chạm vào lửa nóng; sai lầm đó có thể sẽ không được thực hiện nhiều hơn một lần, và thông qua kinh nghiệm, những người tham gia thị trường nhanh chóng học được mức độ giới hạn chấp nhận của sự biến động. Và, bài học không nên rút ra, vì lợi ích chung mà hy sinh cá nhân. Không có “quá lớn để thất bại” trong bitcoin. Cuối cùng, giá cả truyền đạt thông tin và tất cả những người tham gia thị trường quan sát các lực lượng thị trường một cách độc lập, mỗi người tự thích ứng hoặc trả giá riêng.

Thông tin không chỉ được truyền đạt thông qua sự biến động giá cả. Sự biến động cũng là cách bitcoin được phân phối và ngày càng trở nên phi tập trung hơn nữa. Mỗi khi bitcoin được bán, một cá nhân khác lại đang mua. Theo thời gian, quyền sở hữu mạng trở nên phi tập trung hơn và điều này xảy ra mạnh mẽ nhất trong các đợt biến động. Theo những cách rất hữu hình, sự biến động củng cố bitcoin bằng cách phân cấp nó và củng cố rằng cái gì có thể chết nhưng bitcoin thì không bao giờ. Khi mạng trở nên phi tập trung hơn, nó cũng chống kiểm duyệt hơn và mỗi cá nhân trong mạng nắm giữ một phần nhỏ hơn và nhỏ hơn của tiền tệ (trung bình), dẫn đến một động lực theo thời gian, giá ít bị ảnh hưởng hơn đến các ưu đãi của một số chủ sở hữu lớn. Điều này không có nghĩa là  những người nắm giữ số lượng lớn không thể có thể ảnh hưởng riêng đến giá và sự biến động, nhưng theo một xu hướng có định hướng, tác động của bất kỳ cá nhân nào lên giá nhỏ đi theo thời gian và thường trực tiếp thông qua chức năng phân phối của chính sự biến động.

Và khi những người tham gia mạng riêng lẻ hay toàn bộ, quan sát thấy rằng bitcoin vẫn tồn tại, ngay cả sau khi biến động đi xuống cực độ, thực tế đơn giản đó đã củng cố niềm tin của mọi người vào mạng lưới bitcoin. Ở một mức giá nào đó, các cá nhân sẵn sàng nhảy vào và bắt lấy nó. Thông qua những đợt này, bitcoin lại tích lũy được nhiều vốn nhân lực hơn. Những kẻ yếu bị hất ra và những kẻ mạnh nhất luôn tồn tại (thường ở dạng những người mới nắm giữ), khiến mạng lưới trở nên linh hoạt hơn, nó không chỉ đơn thuần đứng yên mà đơn giản là đang hấp thụ sự gián đoạn này. Bitcoin thực sự được nuôi sống bởi sự hỗn loạn. Cuối cùng, sự biến động ngắn hạn trực tiếp góp phần vào tính ổn định của nó về lâu dài. Bằng cách duy trì nguồn cung cố định với nhu cầu hiện tại thay đổi thường xuyên, thị trường thực hiện việc khám phá giá cả suốt 24 giờ một ngày, 7 ngày một tuần. Chính những yếu tố ảnh hưởng không liên tục đã đào tạo và làm mạnh mẽ hơn tất cả các chủ sở hữu cá nhân và điều này giảm thiểu khả năng chịu rủi ro hệ thống của mạng lưới bitcoin.Trong khi đó, điều ngược lại là đúng với các loại tiền tệ truyền thống. Các ngân hàng trung ương quản lý tiền tệ để duy trì sự ổn định trong ngắn hạn nhưng cuối cùng, bằng cách ngăn chặn sự biến động, sự mất cân bằng tích tụ dưới bề mặt dẫn đến sự mong manh và các cú sốc hệ thống lớn hơn trong dài hạn, như đã được chứng kiến ​​với sự gia tăng đều đặn trong hai thập kỷ qua. Sự tương phản giữa hai hệ thống cạnh tranh không thể cực đoan hơn và đó là sự biến động trong bitcoin truyền tải thông tin với ít biến thể nhất, mà nếu không có sự ổn định lâu dài thì nó sẽ không thể có được.

“Các hệ thống phức tạp có khả năng biến động bị kìm hãm một cách giả tạo có xu hướng trở nên cực kỳ mong manh, đồng thời không thể hiện những rủi ro có thể nhìn thấy […] Những môi trường như vậy cuối cùng sẽ trải qua những vụ nổ lớn, khiến mọi người mất cảnh giác và mất nhiều năm để ổn định”

“Biến thể là thông tin. Khi không có biến thể sẽ không có thông tin […] không có tự do mà không có nhiễu — và không có ổn định mà không có biến động. ” – Taleb & Blythe, Bộ Ngoại Giao phát biểu trên Số tháng 5 / tháng 6 năm 2011

Bitcoin hưởng lợi từ sự ngẫu nhiên

“Nhiều điều vĩ đại nhất mà con người đạt được không phải là kết quả của suy nghĩ được chỉ đạo một cách có ý thức, hoặc là sản phẩm của sự nỗ lực từ phối hợp có chủ đích của nhiều cá nhân, mà là của một quá trình mà cá nhân đó đóng một vai trò mà anh ta không bao giờ có thể hiểu hết được. Họ vĩ đại hơn bất kỳ cá nhân nào, chính xác là bởi vì họ là kết quả của sự kết hợp của kiến ​​thức sâu rộng hơn một trí óc duy nhất có thể làm chủ. ” – Hayek, Cuộc cách mạng phản khoa học

Cuối cùng là tính ngẫu nhiên. Mặc dù hầu hết mọi người đều nhận ra rằng có một thiết kế thông minh trong nền tảng của bitcoin, nhưng điều thường không được chú ý đến chính là tính ngẫu nhiên mà nó phát triển và thứ mà nó trở thành (tiền) phần lớn là một chức năng của sự ngẫu nhiên đó. Cuối cùng thì điều tưởng như bất khả thi lại khả thi. Nó là kết quả của hàng ngàn người đưa ra hàng ngàn quyết định độc lập từ rất sớm trước đó. Quá trình này cũng tiếp tục cho đến ngày nay. Từ những người viết mật mã và nhà phát triển đóng góp thời gian và năng lượng vào mạng lưới cho đến các công ty và nhà đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và đến những người dùng chỉ muốn tìm ra cách tốt hơn để lưu trữ tài sản. Nếu nút “reset” được nhấn từ năm 2008 khi sách trắng về bitcoin được phát hành với cùng một mã ban đầu được phát hành, nếu ta đặt cùng một người vào cùng một phòng, bitcoin rất có thể sẽ không được như ngày nay. Nó có thể “tốt hơn” hoặc “tệ hơn”, nhưng cuối cùng nó vẫn là sản phẩm của sự ngẫu nhiên. Nó không phải là sản phẩm của suy nghĩ được chỉ đạo một cách có ý thức, và nó mở rộng ra ngoài nguồn lực của tâm trí cá nhân vì thực tế đó. Đối với những người nhận thấy sai sót trong bitcoin và có (hoặc có) ý tưởng về cách tạo ra bitcoin tốt hơn, sự thông minh trong thiết kế của bitcoin thường được quan sát và thừa nhận. Thiết kế có thể được sao chép và các tính năng riêng lẻ có thể được thay đổi, nhưng tính ngẫu nhiên không thể nào sao chép được.

Một tuần sau khi bitcoin được tung ra, Hal Finney đã đưa ra dòng tweet nổi tiếng với thế giới rằng anh ấy đang “vận hành bitcoin”. Vào năm 2011, Ross Ulbricht bị cho là đã tung ra trang web Silk Road, trang web cuối cùng đã tận dụng bitcoin để tạo điều kiện thanh toán trực tuyến cho ma túy, thiết lập một trong những cách sử dụng bitcoin rộng rãi nhất trong thương mại và chắc chắn đóng một vai trò quan trọng trong việc mở rộng nhận thức và ứng dụng sớm. . Vào năm 2014, Mt. Gox đã bị tấn công và sự kiện đó có thể có ảnh hưởng lớn nhất đến sự phát triển và phổ biến của ví cứng bitcoin, vì các cá nhân và công ty tìm cách tránh rủi ro trao đổi và phát triển các cách để giữ bitcoin an toàn hơn mà không cần sử dụng bên thứ ba. Vào năm 2017, sau khi một nhà cung cấp dịch vụ bitcoin thu hút sự chú ý của Nicolas Dorier, anh ta bắt đầu xây dựng một sản phẩm có thể đã khiến nhà cung cấp và dịch vụ đó trở nên lỗi thời, tạo ra một trong những dự án mã nguồn mở thú vị nhất trong bitcoin, BTCPay Server. Vào năm 2018, Saifedean Ammous đã phát hành Tiêu chuẩn Bitcoin, tăng tốc phân phối kiến ​​thức và góp phần vào làn sóng chấp nhận bitcoin toàn cầu. Rõ ràng là có quá nhiều hành động ngẫu nhiên có thể nhận thấy và thừa nhận nhưng chính tính ngẫu nhiên vốn có của bitcoin và bản chất không cần sự cho phép của nó, không có bất kỳ sự kiểm soát có ý thức nào, đã cho phép nó phát triển thành một hệ thống chống phân mảnh mà nó đã hình thành. Nếu bitcoin nằm dưới sự kiểm soát của bất kỳ cá nhân, công ty hoặc thậm chí quốc gia nào, nó sẽ không bao giờ có khả năng tồn tại như một loại tiền tệ vì nó sẽ luôn phụ thuộc vào lòng tin và nó sẽ thiếu sự ngẫu nhiên cần thiết để tạo ra một hệ thống có khả năng phân phối nhu cầu kiểm soát có ý thức. Tính ngẫu nhiên là không thể giải thích được và nền tảng của bitcoin đã được xây dựng dựa trên đó.

Bitcoin có tính chống lại sự sụp đổ

Nhìn chung, với tư cách là một hệ thống tiền tệ và kinh tế, bitcoin được hưởng lợi nhiều từ sự rối loạn. Chính việc tiếp xúc thường xuyên với các yếu tố ảnh hưởng, biến động và ngẫu nhiên là nguyên nhân khiến bitcoin phát triển, thích nghi và cuối cùng là trở nên mạnh mẽ hơn một cách đồng nhất và nó sẽ không thể xảy ra nếu không có sự hỗn loạn. Bitcoin có thể vẫn còn non trẻ, nhưng nó không phải là tạm thời. Nó đã được thả vào môi trường tự nhiên, và những gì đã sinh ra là một hệ thống không thể bị kiểm soát hoặc đóng cửa. Nó ở cả mọi nơi và cũng không ở đâu cả. Nó giống như một bóng ma khó bị bắt gặp. Trạng thái phi tập trung và không được phép của nó giúp loại bỏ các điểm thất bại đơn lẻ và thúc đẩy sự đổi mới, cuối cùng đảm bảo cả sự tồn tại và sự tăng cường liên tục của hệ thống miễn dịch của chính nó như một chức năng của thời gian, thử và lỗi. Bitcoin vượt quá khả năng phục hồi. Với sự kiên cường chống lại những cú sốc mà vẫn giữ được phong độ như cũ; bitcoin càng trở nên tốt hơn.

Mặc dù rất dễ rơi vào bẫy rằng bitcoin chưa được kiểm chứng, chưa được chứng minh và sẽ không tồn tại vĩnh viễn, nhưng nó lại hoàn toàn ngược lại. Bitcoin đã liên tục được thử nghiệm trong suốt 12 năm, mỗi lần đều chứng minh được sự thách thức và nổi lên sau mỗi lần thử nghiệm ở trạng thái mạnh mẽ hơn. Cuối cùng, bitcoin tồn tại lâu dài hơn so với rủi ro vì tính chống phân mảnh. Là một hệ thống tiền tệ, nó quản lý để mở rộng việc sử dụng các nguồn lực ngoài tầm kiểm soát của những nỗ lực phối hợp có chủ ý, phân phối hoàn toàn với nhu cầu kiểm soát có ý thức  cùng với nhau. Bitcoin là đối thủ cạnh tranh chống phân mảnh đối với hệ thống tiền tệ truyền thống vốn đã mỏng manh. Một mặt khác, hệ thống kế thừa bị tê liệt bởi rủi ro đạo đức, phụ thuộc vào lòng tin và sự kiểm soát tập trung. Một yếu tố tích tụ sự mất cân bằng và yếu ớt khi tiếp xúc với áp lực và rối loạn, về cơ bản là chức năng của hàng nghìn tỷ gói cứu trợ với mỗi cú sốc đi qua, điều này chỉ làm suy yếu thêm hệ thống miễn dịch của nó. Điều đó so với bitcoin, một hệ thống không có rủi ro đạo đức và hoạt động hoàn hảo trên cơ sở phi tập trung, không có sự tin tưởng và không có gói cứu trợ. Nó giúp loại bỏ sự mất cân bằng và các nguồn nhạy cảm một cách trình liên tục, củng cố hơn nữa hệ thống tiền tệ nói chung và như một dòng chảy của thời gian. Điều gì không giết chết hệ thống tiền tệ cũ sẽ làm cho nó yếu đi. Nhưng điều gì không giết chết bitcoin sẽ chỉ làm cho nó mạnh hơn.

“Chống lại thất bại không nằm ngoài khả năng phục hồi hoặc mạnh mẽ. Sự kiên cường chống lại những cú sốc và vẫn như xưa; tính chống phân mảnh càng trở nên tốt hơn. ” – Nassim Taleb, Chống phân mảnh.

“Nhưng những người kêu gọi“ định hướng có ý thức ”—và không thể tin rằng bất cứ thứ gì phát triển mà không có thiết kế (và thậm chí chúng ta không hiểu về nó) sẽ giải quyết được những vấn đề mà chúng ta không thể giải quyết một cách có ý thức — nên nhớ điều này: Vấn đề chính xác là làm thế nào để mở rộng khoảng thời gian sử dụng các nguồn lực của chúng ta nằm ngoài khoảng tầm soát của bất kỳ ai ,và do đó, làm thế nào để phân phát với sự cần thiết của sự kiểm soát có ý thức, và làm thế nào để đưa ra những điều khiến các cá nhân làm được những điều mong muốn mà không cần ai phải nói họ phải làm gì. ” – Hayek, Kiến ​​thức xã hội.